Concurrent meldt zich voor Stichting UPV textiel

Onverwacht komt er een alternatief die uitvoering wil geven aan de producentenverantwoordelijkheid voor textiel. Er is wel één belangrijke barrière te nemen.

Collectief Circulair Textiel wil een nieuwe producentenorganisatie voor textiel worden met als kenmerk duurzaamheid, samenwerking en transparantie. De organisatie is het initiatief van de Fair Resource Foundation (FRF), de nieuwe naam van Recycle Netwerk Benelux. Het is in Europa de eerste producentenorganisatie die door een milieuorganisatie wordt geïnitieerd.

Meer concurrentie op de markt

Tot vandaag was de Stichting UPV Textiel de enige organisatie die namens de producenten de wettelijke UPV-verplichtingen voor inzameling en verwerking van afgedankt textiel ging vormgeven. Bij de oprichting vorig jaar hadden zich al ruim 500 producenten en importeurs van textiel aangesloten. FRF vindt echter dat er te veel nadruk op geld wordt gelegd en te weinig op duurzaamheid. Vandaar dat ze de stap heeft genomen om een concurrerende stichting op te richten. Er zijn overigens nog meer ideeën voor alternatieve producentenorganisaties (PRO) voor textiel zo valt in de markt te beluisteren.

Monopoly door AVV

In Nederland is het gebruikelijk dat er één uitvoeringsorganisatie voor de uitvoering van de producentenverantwoordelijkheid is per UPV. Er is bijvoorbeeld één PRO voor verpakkingen (Verpact) en één voor electronica, batterijen en lampen (Stichting Open). De overheid heeft dit ook gefaciliteerd met het toekennen aan hen van een algemeenverbindendverklaring voor de uitvoering van de UPV. Daarmee wordt een soort algemene verplichting (AAV) ingesteld voor producenten om deel te nemen met het doel freeriders te voorkomen. Zonder AAV hebben de PRO’s daar veel last van zo bleek uit het verleden. Echter, het creëert een monopolypositie voor die PRO. Daar komt steeds meer bezwaar tegen. Bij de AVV van de Stichting Open bijvoorbeeld was er veel weerstand, zo bleek deze week nog maar eens. Het ministerie bekijkt dan ook het nut van een AVV bij de aanstaande herziening van het instrument van de UPV.

Stel AVV nog niet vast

Die herziening van de UPV wordt niet voor 2026 verwacht en de Stichting UPV textiel heeft haar AVV al in voorbereiding. Wordt de AVV toegekend, dan heeft initiatief van FRF een zeer groot probleem. De ruim 500 deelnemers hebben zich dan verplicht aan de Stichting UPV textiel en kunnen daar geen afstand van nemen. Voor het Collectief Circulair Textiel, en ieder ander alternatieve PRO, zijn er dan de komende vijf jaar onvoldoende producenten en importeurs om voldoende volume te krijgen. Vandaar ook de oproep van het nieuwe collectief aan de overheid om in 2024 nog geen AVV vast te stellen.

Collectief Circulair Textiel

Het Collectief Circulair Textiel wil zich onderscheiden van klassieke producentenorganisaties door niet enkel kostenefficiëntie centraal te stellen. “Traditioneel zetten producentenorganisaties in op het verzamelen en verwerken van afval tegen de laagst mogelijke kosten, waaraan de milieuwinst ondergeschikt is. Huidige producentenorganisaties zijn vaak ook niet transparant over financiering, data en besluitvorming, wat monitoring, overleg en controle bemoeilijkt”, vindt FRF. Met het Collectief Circulair Textiel wil FRF het anders doen. Textielproducenten, inzamelaars, recyclers, gemeenten, NGO’s, en organisaties met een maatschappelijk oogmerk formuleren in deze nieuwe opzet gezamenlijk de strategische doelen waar het Collectief Circulair Textiel uitvoering aan zal geven. Het collectief wil daarmee transparantie centraal stellen.

Producenten kunnen zich vanaf vandaag via de website www.collectiefcirculairtextiel.nl aanmelden en worden dan verder geïnformeerd over de vervolgstappen. Het Collectief Circulair Textiel zal zich onder meer richten op het:

• stimuleren van inzamelsystemen en technologieën voor hoogwaardige recycling;
• stimuleren van hergebruik en reparatie, onder meer via partnerschappen met organisaties met een sociaal maatschappelijk doel;
• tegengaan van vernietiging van onverkochte goederen;
• creëren van prikkels voor de productie van textiel waarbij levensduurverlenging en recycling centraal staan;
• stimuleren van systeeminnovatie en duurzame businessmodellen;
• voeden en stimuleren van het publieke debat over de verduurzaming van textiel.